(ANTĐ) - “Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về thiết bị định vị giám sát hành trình
của xe ô tô” vừa được Bộ GTVT ban hành, có hiệu lực từ 23/4/2011. Theo
đó, từ ngày 1/7/2011, xe ô tô kinh doanh vận tải hành khách theo tuyến
cố định có cự ly từ 500 km trở lên, xe kinh doanh vận chuyển khách du
lịch, xe ô tô kinh doanh vận tải hàng hoá bằng container bắt buộc phải
gắn "hộp đen".
Liên tục giám sát
Theo qui định mới, đến ngày 1/1/ 2012,
xe ô tô kinh doanh vận tải hành khách trên tuyến cố định có cự ly từ 300
km trở lên, xe buýt, xe kinh doanh vận tải hành khách hợp đồng phải gắn
thiết bị giám sát hành trình. Cụ thể, thiết bị giám sát hành trình (hay
còn gọi là “hộp đen”) được gắn trên xe khách, xe container phải có bộ
vi xử lý, bộ phận ghi, lưu giữ, truyền phát dữ liệu, đồng hồ đo thời
gian thực, bộ phận nhận tín hiệu định vị toàn cầu GPS, bộ phận thu nhận
thông tin lái xe, cổng kết nối, bộ phận thông báo trạng thái hoạt động
thiết bị… và phần mềm phân tích dữ liệu.
Thiết bị “dinh vi oto” phải có tính năng
liên tục ghi, lưu giữ và truyền phát qua mạng internet về máy tính của
doanh nghiệp vận tải để lưu trữ theo quy định các thông tin tối thiểu về
quá trình khai thác, vận hành của xe gồm: thông tin về xe và lái xe;
hành trình của xe; tốc độ vận hành của xe; số lần và thời gian dừng, đỗ
xe; số lần và thời gian đóng, mở cửa xe; thời gian làm việc của lái xe.
Khi vận hành thiết bị, tất cả các số
liệu liên quan đến thời gian lưu trữ phải được đồng bộ với thời gian GPS
và được hiệu chỉnh theo giờ Việt Nam. Khi mất tín hiệu GPS, phải tự
động chuyển sang sử dụng đồng hồ thời gian của thiết bị đã được đồng bộ
với đồng hồ GPS trước đó.
Chủ tịch Hiệp hội vận tải ô tô Việt Nam
Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, do ngày càng nhiều doanh nghiệp chào hàng
các thiết bị này, nên chính hiệp hội đã kiến nghị cho bộ phải ban hành
quy chuẩn “hộp đen” để tránh lãng phí, tiêu cực. Tuy vậy, ông Hùng cho
rằng, đối với các doanh nghiệp vận tải lớn như Phương Trang, Mai Linh,
Hoàng Long… do có số lượng xe lớn, trình độ quản lý cao nên dễ dàng xây
dựng trung tâm quản lý thông tin tại chính doanh nghiệp để kết nối với
hộp đen.
Song với các nhà xe nhỏ lẻ tại các địa
phương (thường chỉ có 1-2 xe tham gia chạy đường dài) thì rất khó có
được hệ thống quản lý này. Do vậy, theo ông Hùng, các sở giao thông tại
các địa phương nhỏ phải xây dựng một trung tâm máy tính để quản lý cơ sở
dữ liệu của các nhà xe nhỏ lẻ bởi thực tế, số các nhà xe này tham gia
chạy đường dài chiếm tỉ lệ không nhỏ và thường là đối tượng chạy ẩu
nhất.
Giúp cho tái xế lái xe an toàn hơn
Theo đại diện Vụ Vận tải (Bộ Giao thông
vận tải), thực tế hiện nay các doanh nghiệp có tên tuổi đã lắp đặt và
vận hành hệ thống này rất hiệu quả, không chỉ giúp quản lý doanh nghiệp,
quản lý lái xe và thật sự những chuyến xe của các doanh nghiệp này bao
giờ cũng an toàn hơn xe các nhà xe nhỏ lẻ, xe dù.
“Nhưng với các nhà xe chỉ 1-2 xe thì
đúng là sẽ khó khăn. Bộ GTVT sẽ giao các sở địa phương tăng cường tuyên
truyền, giám sát để triển khai có hiệu quả. Tất nhiên với các xe đăng kí
khai thác mới bắt buộc phải có. Cùng với đó sẽ phối hợp các lực lượng
cảnh sát giao thông xử lí nghiêm nếu xe nào vi phạm (xe khách chạy tuyến
trên 500km) từ sau ngày 1.7.2011”, đại diện Vụ Vận tải cho hay.
Ông Cao Xuân Hồng, Phó Tổng Cục trưởng
Tổng Cục Cảnh sát về trật tự xã hội (Bộ Công an) cho rằng việc lắp hộp
đen sẽ tạo chuyển biến đáng kể trong ý thức chấp hành giao thông của tài
xế, như các tài xế phóng nhanh vượt ẩu, tranh giành khách…
Ngoài ra, ông Hồng cũng hy vọng với
những thông số mà hộp đen cung cấp, như: tốc độ của phương tiện giao
thông trước khi xảy ra va chạm, vết phanh, thời gian phanh để xe dừng
lại, đèn xinhan bật hay tắt, cửa mở hay đóng… cơ quan chức năng có thể
hình dung rõ hơn điều gì đã xảy ra và từ đó, xác định được chính xác
nguyên nhân trong các trường hợp xảy ra tai nạn, sự cố. Chưa kể, “khi
quy định lắp hộp đen có hiệu lực, ngành công an hoàn toàn có thể sử dụng
những thông tin này để “phạt nguội” các hành vi vi phạm”, ông Hồng nói.
Trước mắt phục vụ doanh nghiệp
Tuy nhiên, ông Nguyễn Mạnh Hùng cho
rằng: Thiết bị giám sát hành trình chủ yếu trước mắt là phục vụ cho các
doanh nghiệp vận tải dùng để quản lý hoạt động kinh doanh, sau đó mới
nghĩ tới việc phục vụ cho các cơ quan nhà nước khi có yêu cầu. Cũng về
vấn đề này, ông Nguyễn Sĩ Dũng - Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội
cũng cho rằng: “Việc lắp đặt thiết bị giám sát trước mắt sẽ nâng cao
hiệu quả quản lý của doanh nghiệp, như giảm chi phí nhân sự thanh tra,
giám sát; đảm bảo an toàn phương tiện và hành khách; nâng cao ý thức
tuân thủ pháp luật của tài xế…”
Tuy nhiên, ông Dũng cũng cảnh tỉnh: Nên
tránh lối suy nghĩ dùng cơ sở dữ liệu từ GPS để xử phạt tài xế, doanh
nghiệp, vì như vậy sẽ khó đưa khoa học kỹ thuật vào đời sống. Để việc
lắp thiết bị giám sát họp đen thực sự có hiệu quả, Hiệp hội vận tải ô tô
Việt Nam đang kiến nghị với Bộ GTVT lùi thời gian có hiệu lực gắn thiết
bị giám sát hành trình đến ngày 28/7. Bởi, theo ông Nguyễn Mạnh Hùng,
đối với thế giới việc lắp thiết bị này không mới nhưng Việt Nam lại mới
nên cần phải có thời gian kiểm nghiệm thẩm định chất lượng của thiết bị.
Ngoài ra một nguyên nhận khác theo ông
Hùng cần phải lùi thời gian gắn thiết bị giám sát đó là vì cần phải có
quy định rõ của nhà nước về tiêu chuẩn của thiết bị này, do hiện nay
thiết bị và đơn vị cung cấp thiết bị khá nhiều nên cần phải có tiêu
chuẩn để đánh giá thiết bị, tránh tình trạng lưu hành những thiết bị
không đạt yêu cầu.
xem thêm : cảm biến tải trọng
Huy Hoàng